F E R R O C O L U M B I E T FeNb2O6 - orthorhombisch - hardheid 6 - Brattekleiv, Evje - De naam van dit mineraal refereert naar de samenstelling, waarin ijzer (=ferro) en niobium een dominerende rol spelen. "Columbium" is de antieke naam voor niobium. Verdere bestanddelen in dit mineraal kunnen o.a. mangaan en tantalium zijn. Kristallen waarin tantalium overheerst t.o.v. niobium worden ferrotantaliet genoemd. Indien mangaan over ijzer domineert, wordt het mineraal ofwel manganocolumbiet ofwel manganotantaliet genoemd. In de praktijk komen er bijna uitsluitend zgn. "meng-kristallen" voor, en de samenstelling van dit soort mineralen varieert van vindplaats tot vindplaats. In het Engels wordt dit een "solid solution" genoemd. In hoeverre deze aan ferrocolumbiet verwante mineralen in ons gebied het gevonden worden moet verder onderzocht worden. Alles wijst er echter op dat ferrocolumbiet veruit het meest voorkomende mineraal binnen deze groep is. Het tantalium gehalte van o.a. columbiet en andere mineralen leidde een aantal jaren geleden tot een onderzoek in het Evje-Iveland gebied om te bepalen of mijnbouw lonend zou kunnen zijn. Dit was helaas niet het geval. Tantalium wordt veel gebruikt in de electronica industrie, vooral voor de productie van ultra-kleine condensatoren die veel in mobieltelefonen worden verwerkt. Er worden kristallen tot zeker zo'n 30 cm in dit gebied gevonden. Dit zijn meestal kristallen met redelijk goed ontwikkelde kristalvlakken, die ingebed in vooral veldspaat en kwarts gevonden worden, maar soms ook tussen lagen muscoviet gegroeid kunnen zijn. De laatste jaren zijn er goede vondsten gedaan in de Brattekleiv mijn in Evje en de Steli mijn in Iveland. Andere bekende vindplaatsen zijn de Rossås, Eftevann en Mannekleiv mijnen in Iveland. Een aantal jaren geleden werd op de oppervlakte van een ferrocolumbiet kristal van de Landsverk I mijn een voor Noorwegen nieuw mineral ontdekt: fersmiet, een zeldzame verbinding van calcium, cerium, niobium en tantalium, behorende tot de groep der oxides. Ferrocolumbiet kan vrij makkelijk herkend worden aan de kristalvorm, het hoge specifieke gewicht (5.3) en de donkergrijze tot zwarte sub-metallische glans. Naarmate het gehalte tantalium stijgt, kan het specifieke gewicht oplopen tot over de 8.